مختصری درباره موسیقی ایرانی1
موسیقی ایرانی:اصیل یا سنتی؟
موسیقی ای که امروزه از آن با عنوان موسیقی ایرانی یا یا بهتر است بگوییم موسیقی اصیل ایرانی یاد می شود همان نغمه ها و آوازهای دلنشین ردیف موسیقی ماست که ریشه در اصالت و فرهنگ ایرانی مان دارد.هر موسیقی اصیل، سنتی است اما هر موسیقی سنتی ای اصیل نیست و این ردیف موسیقی ماست که اصالت موسیقی ما را در خود جای داده است.همان نغمه هایی که در محاکم دادگاهی امپراطوری های هخامنشی و در مراسم مذهبی آن دوران می نواختند یا تصنیف های آهنگین زرتشت موسوم به ((گات))در ستایش نعمت های اهورامزدا و نوای دلنشین باربد و نکیسا در امپراطوری ساسانی تا نغمه هایی که در تعزیه خوانی های ماه محرم در سوگ امام حسین(ع) و یاران موافقشان خوانده می شود همه موسیقی اصیل ماست.که متاسفانه بخشی از آن نغمات به دلایل مختلف از جمله نبودن خط موسیقی در قدیم از بین رفته اند و در گذر تاریخ تلخ این مرز و بوم و حملات فراوان دیگر ممالک به ایران طی قرنهای اخیر اغلب آهنگ های حزن انگیز به جا مانده اند.تا اینکه در طی یکی دو قرن گذشته با تلاش و زحمات موسیقیدانان و پیدایش خط موسیقی آهنگ های ردیف موسیقی ما از گزند فراموشی مصون ماندند.
ردیف موسیقی ایرانی چیست؟
حتی اگر زیاد هم اهل موسیقی نباشید حتما از کسانی که اهل موسیقی اند یا حداقل در پشت یک آلبوم موسیقی، کلماتی چون شور،دشتی ماهور یا ... را شنیده یا دیده اید.مثلا شنیده اید که تصنیف ((مرغ سحر))در دستگاه ماهور است و...این اصطلاحات مربوط به ردیف موسیقی است .ردیف زیباترین و ریشه دار ترین نغماتی است که به شکل مرتب و طبق شرایط مدون دسته بندی شده اند و در کنار هم قرار گرفته اند و به همین خاطر آنها را ردیف می نامند. این نغمات اساس کار موسیقیدان ها برای ساخت ملودی های مختلف و یا اجرای آواز هستند.در مورد پیشینه ی تدوین ردیف، روایت های متفاوتی وجود دارد امامستندترین آنها، تدوین آن را به آقا علی اکبر فراهانی نوازنده چیره دست تار و استاد موسیقی دربار ناصرالدین شاه قاجار نسبت می دهد.در ردیف هفت دسته ی بزرگ وجود دارد که به آن ((دستگاه)) می گویند.دستگاه های موسیقی عبارتند از:شور،سه گاه،چهارگاه،همایون،ماهور،نوا و راست پنجگاه که هر کدام دارای فضا و شخصیت خاص خودشان هستند.اما این دستگاه ها گاه متعلقاتی دارند از جمله:دستگاه شور که با توجه به نت تونیک و درجات مختلف گام، دارای چهارآواز ابو عطا و بیات ترک،افشاری و دشتی است همچنین آواز بیات اصفهان که وابسته به دستگاه همایون است.هریک از این دستگاه ها و آوازها دارای بخش کوچکتری به نام (گوشه) با نام های منحصر به خود هستند که آهنگ هایی است که در آن دستگاه یا آواز نواخته یا خوانده می شوند.مثلا گوشه ((زابل))در دستگاه چهارگاه یا گوشه ((مهربانی)) در آواز بیات ترک.
ادامه دارد...
حسن سنتور خان-ميرزا عبدالموالي تار-آقا علي کاشفي دف-ميرزا حسن کاشي آواز و ضرب-حسن خان کمانچه
منبع عکس و اطلاعات زیر عکس:کتاب"سنت و تحول در موسيقي ايراني"نوشته ی"ژان دورینگ"ترجمه ی "سودابه فضائلي"
مطالب مرتبط:
در این وبلاگ مقالاتی پیرامون موسیقی و شعر ایرانی به منظور تبادل نظر در این موارد با شما دوستان، همچنین اخبار جدید موسیقی،مطالب آموزشی در زمینه ی شعر و موسیقی معرفی کتاب هایی که به نظر نویسنده مفید واقع شده و ... قرار داده میشه.رویکرد این بلاگ بیشتر به سمت موسیقی ردیف دستگاهی و شعر سنتی فارسی خواهد بود،که سعی میشه مطالب مفید و جدید در زمینه ی موضوعات گفته شده قرار داده بشه.